Տպավորություններս ճամբարից, արդյո՞ք մենք ֆիլմում չէինք…

Ամեն ինչ սկսվեց հոկտեմբերի 21ին: Հավաքվեցինք եկեղեցու բակում ու եկեղեցում աղոթելուց հետո շարժվեցինք: Ավտոբուսի մեջ այնքան հետաքրքիր էր անցնում ժամանակը, որ նույնիսկ չզգացինք թե ինչ արագ անցավ ճանապարհը: Ճանապարհի ընթացքում կանգ առանք հաց ուտելու, Ծաղկունքում, ապա Դադիվանքում Ամբողջ ճանապարհին ծիծաղում էինք, երգում ու հիանում այդ աշնանային բազմերանգ գունային գամմայով: Գույները անընդհատ փոխվում էին, իսկական ստեղծագործողի տեղ էր: Մի քանի ժամ անց երբ վերջապես հասանք Գանձասար, առաջին այցելության վայրը դպրոցն էր: Տեսքին նայելուց ընդհանրապես չէի մտածի, որ կարող է դպրոց լինել: Այնտեղ հավաքվեցինք սրահում և Տիար Բլեյանը սկսեց խոսել: Այնուհետև որոշեցինք թե ով է մնալու գյուղի բնակիչների տներում և ով հյուրատանը: Որոշվեց որ ես, Մերին և Գոհարը Հասմիկի հետ պետք է գնանք իրենց տուն: Քանի որ մեր իրերը շատ ծանր էին, որոշեցինք գնալ երթուղայինով: Երբ նստեցինք բոլորը մեզ էին նայում ու սկսում էին խոսել, իսկ մենք սառած դեմքերով նստած էինք քանի որ չէինք հասկանում իրենց բարբառը: Երթուղայինի կեսից իջանք և սկսեցինք քայլել դեպի Հասմիկենց տուն: Դէ պատկերացրեք թե ոնց էինք վախենում: Շատ մութ էր, չգիտեինք թե ուր ենք գնում, և այդքան շատ իրերով: Ու երբ իմացանք, որ տանը կարող է լույս չլինել խուճապի մատնվեցինք, սակայն երբ հասանք տուն և տեսանք բոլոր պայմանները, միանգամից բոլորիս դեմքին ժպիտ առաջացավ: Տեղավորեցինք մեր իրերը սենյակում և բոլորով սեղան գցեցինք որովհետև շատ սոված էինք: Հաց ուտելուց հետո շատ հետաքրքիր տեղեկություններ հավաքեցինք գյուղի, շրջակա ժայրերի  ու գետերի մասին: Շատ ուրախ էինք, որ գտնվում էին այսպիսի լավ մարդկանց հետ ու այդպիսի պայմաններում: Գիշերը նստած խոսում էինք և ճանաչում իրար: Առավոտ ժամը իննին պետք է լինեինք դպրոցում, սակայն ուշացանք: Երբ գնացինք բոլորով առավոտյան պարապմունք արեցինք այնուհետև ուղևորվեցինք զորամաս: Այնտեղ հաց կերանք զինվորների հետ, տեսանք տանկերը և վերադարձանք ճամբար: Այդ գիշեր մնացինք ճամբարում: Հաջորդ օրը բոլորը ներկայացրեցին իրենց ակումբները, այնուհետև խաղացինք ինտելեկտուալ խաղ, որը պատրաստել էր գիտակների ակումբը: Բաժանվեցինք խմբերի, սկսեցինք խաղալ, շատ հետաքրքիր էր: Այդ օրնել գիշերը մնացինք ճամբարում, իսկ մեր իրերը դե գյուղում էին: Գիշերը սենյակում նստած խոսում էինք մինչև ժամը չորսը: Մոտիկացանք այն մարդկանց հետ, ում առաջ դպրոցում նույնիսկ չէինք բարևում: Հաջորդ օրը մի քանի խումբ գնաց Շուշի և Ստեփանակերտ, իսկ մենք հարցազրույցներ էինք վերցնում՝ Ծաղկունքի, Ասկերանի, Ստեփանակերտի բնակիչներից: Այդ ժամանակ մեր իրերը դեռ չէին բերել, արդեն չէինք դիմանում այդպես կեղտոտ, եթե հաջորդ օրը չբերեին ոտքով գնալու էինք վերցնեինք: Երեկոյան բոլորով վոլեյբոլ, ֆուտբոլ, մաֆիա և այլ խաղեր էինք խաղում: Առավոտյան երբ զարթնեցինք մշուշ էր: Գիշերը այն աննկարագրելի գեղեցիկ էր: Բոլոր գույները խառնվել էին իրար և երբ գնում էիր առաջ, թվում էր թե քայլ ես անում դեպի անվերջություն, դատարկություն: Ամեն մի օր լի էր խինդով, ժպիտներով, խաղերով ու պարերով: Ամեն օր 21 էինք խաղում: Հաց ուտելուց հետո թեյի մեջ ճզմում էինք լոլիկ, շաքարավազ էինք լցնում, աղ, կոնֆետ և այլն ու հերթով խմում դա: Ուրբաթ օրը իջանք դպրոց որպեսզի ամփոփենք ամբողջ շաբաթվա աշխատանքը: Այնուհետև եղանք նաև Ծովին քարում: Այդ օրը դիսկոտեկ կազմակերպեցինք ու բոլորով մի լավ քեֆ արեցինք: Պարզ էր ոչ մեկս չէինք ուզում վերադառնալ, բայց ամեն ինչ իր ավարտն ունի: Վերջին օրն էր, դասավորեցինք իրերը և որոշեցինք չքնել: Չորս հոգով արթուն էինք մնացել և ուզում էինք ուրիշների գլխներին սարքեինք: Մտանք կողքի սենյակ բոլորի հողաթափերը խառնեցինք իրար և մեկին կապեցինք մահճակալին: Տղաներին ուզում էինք քսվացնեինք, այն էլ երբ դուռը բացեցինք տեսանք մեկի ոտքը, մեր առջև բացվեց մի տեսարան դեպի Խոսրովի անտառ, ճիշտ է վախեցանք, բայց ծիծաղներս չէինք կարողանում զսպել, հազիվ հասանք մեր սենյակ: Լույսը բացվեց, ժամանակն էր արթնանալ:
-Արդեն եկա՞վ այս օրը, ախր ինչու այսքան շուտ: Հարցնում եմ, բայց ինքս գիտեմ պատասխանը, քանի որ ուրախ վայրկյանները միշտ էլ շատ արագ անցնում, գնում են: Ու մեզ ցավեցնում հիշողություններով:
Նախաճաշեցինք, տեղավորվեցինք ավտոբուսներում, շարժվեցինք, վերջ: Կարծում եք ամեն ինչ վերջացա՞վ, ես կասեի սա մի նոր բանի սկիզբ էր: Մեր ավտոբուսը սկզբում շատ արագ էր գնում մենք էլ էինք զարմանում թե ոնց, որովհետև գիտեինք, որ այն փչացաց է: Ու մի պահ այն ուղղակի կանգնեց ու սկսեց ինքն իրեն հետ գնալ: Բոլորով գոռում քին ու ծիծաղում: Հինգ մետր առաջ էինք գնում, տաս մետր հետ: Այդպես տաս կմ-ը անցանք երեք ժամում: Ամբողջ ժամանակ բոլորով բրդում էինք ավտոբուսը: Կանգ առանք Ստեփանակերտում, նյարդայնացած վիճակ էր: Ընկեր Էմանուելը վարորդի հետ ավտոբուսն էին սարքում, սակայն վերջում բան դուրս չեկավ: Մի քիչ էլ գնացինք ու վերջնական կանգ առանք: Բոլորս շատ ջղայնացած էինք, քանի որ այդ երկար ճանապարհի համար չի կարելի տալ այդպիսի փչացած ավտոբուս: Մի քանիսը լացում էին, իսկ ես ուրախ էի, որ այդպես եղավ, չէ որ ևս մեկ օր կանցկացնեմ իմ մոտիկ ընկերների հետ: Հասկանալով այն, որ արդեն ուշ է և ավելի լավ է մի գիշեր էլ մնանք Ստեփանակերտում ընկեր Էմնուելը զանգեց փոխնախարարին: Նա եկավ մեզ ավտոմեքենաներ տրամադրեց և գնացինք գիշերելու ռազմական վարժարանում: Երբեք ոչմեկիս մտքով չէր անցնի, որ կարող է գիշերենք զորամասում: Այդ գիշեր միասին նայեցինք Էլ Կլասսիկոն, կարտ խաղացինք, հաց կերանք: Աղջիկներով նամակ էինք գրում այդտեղի տղաներին և վերջում դրեցինք իրենց դարակներում: Տեսնես, որ տեսած լինեն ինչ ասած կլինեն: Մի խոսքով այդ մեր փչացած ավտոբուսի շնորհիվ շատ մոտիկացանք, ինչի համար ես նրան շնորհակալ եմ: Առավոտ շարժվեցինք Ստեփանակերտ-Երևան ավտոբուսով, որը շատ հարմար էր: Եղանք Ղազանչեչոց եկեղեցում, Կանաչ վանքում: Ժամը հինգին արդեն Երևանում էինք: Ճամբարը իսկապես շատ լավ անցավ, բազմաթիվ նոր մարդիկ, անքուն ու վախենալու գիշերներ, ամեն օր ժամը յոթից հետո կռիվներ, բանավեճեր: Այս օրերը անմոռաց դարձան մեր կյանքերում:  Ու երբ հասանք ու արդեն իրերն էինք իջեցնում ավտոբուսից, ոտքս գետնին դնելով մտքումս ասեցի <բարի գալուստ իրականություն>: